چشم ها یکی از حساس ترین و البته آسیب پذیر ترین اندام های بدن هستند. روزانه فعالیت زیادی را با استفاده از آنها انجام می دهیم که با گذشت زمان و استفاده نادرست و بیش از اندازه از آن تاثیر منفی روی چشم می گذاریم. حتی اگر از سلامت کامل چشم برخوردار هستید مراقبت های لازم را انجام دهید.
اگر به دنبال نسخه طبیعی برای بهبود بینایی هستید باید بگویم راهی وجود ندارد و برای دور بینی ، نزدیک بینی همچنان باید از عینک استفاده کنید اما راههایی وجود دارند که می توانید برای حفظ سلامت چشم انجام دهید مثل انتخاب های سبک زندگی سالم ، تغذیه خوب، خوابیدن به اندازه کافی، ورزش کردن منظم، و سیگار نکشیدن.
افسانه های زیادی در مورد راه هایی وجود دارد که می توانید دید را بدون عینک و یا لنز بهبود بخشید که بیشتر اینها تکنیک های به اثبات نرسیده اند بهترین کاری که می توانید برای چشم های خود انجام دهید این است که انتخاب های سالم داشته باشید و به طور منظم نزد پزشک چشم ها را معاینه کنید.
۱. هنگام کار کردن عینک ایمنی بزنید
چشم‌های ما می‌توانند در نتیجه‌ی بعضی از فعالیت‌های روزمره مانند ورزش کردن، کار کردن با بعضی از وسایل یا قرار گرفتن در محیط‌های خطرناک آسیب ببیند. استفاده از عینک ایمنی می‌تواند از آسیب، جراحت و تحریک چشم‌ها توسط مواد شیمایی، خاک، آلودگی و سایر ترکیبات مضر محافظت کند.
با توجه به فعالیتی که دارید انجام می‌دهید، باید از وسایل محافظتی زیر استفاده کنید؛
- عینک ایمنی
- ماسک صورت و شیلد
- کلاه ایمنی
۲. از عینک آفتابی استفاده کنید
متأسفانه در ایران، عینک آفتابی یک کالای لوکس به شمار می‌رود. استفاده از عینک آفتابی می‌تواند از چشم‌های شما در برابر اشعه‌های مضر فرابنفش خورشید (UV) محافظت کند. قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه‌های UV می‌تواند به چشم‌ها آسیب بزند. این اشعه‌های مضر همچنین می‌توانند احتمال ابتلا به عارضه‌های زیر را افزایش دهند؛
- آب‌مروارید
- سرطان چشم
- ایجاد ضایعاتی در چشم مانند ناخنک (پترژیوم)
زمانی که می‌خواهید عینک آفتابی بخرید، باید به دنبال عینکی باشید که حفاظت ۱۰۰ درصدی در برابر اشعه‌های فرابنفش خورشید را فراهم می‌کند. عینک آفتابی باید دارای برچسب «UV400» باشد.
۳. به طور منظم چشم‌هایتان را معاینه کنید
طی معاینه‌ی چشم، فرد متخصص از یک قطره‌ی مخصوص استفاده می‌کند که باعث گشاد شدن مردمک چشم می‌شود و به او اجازه می‌دهد چشم را به طور کامل بررسی کرده و مشکلات آن را شناسایی کند. معاینه‌ی دقیق چشم می‌تواند به شما کمک کند عارضه‌های مربوط به چشم مانند تباهی لکه‌ی زرد (تخریب ماکولا) و آب سیاه (گلوکوما) را در مراحل اولیه شناسایی کنید.
۴. مدام به صفحه‌ی موبایل و کامپیوتر نگاه نکنید
کار کردن با کامپیوتر یا تمرکز بر روی چیزی برای مدت زمان زیاد می‌تواند باعث فشار به چشم و خستگی آن شود. افرادی که مدت زمان زیادی را پشت کامپیوتر یا موبایل می‌گذرانند، بهتر است قانون ۲۰_۲۰_۲۰ را به کار بگیرند. هر ۲۰ دقیقه، به مدت ۲۰ ثانیه به چیزی که دست‌کم در ۲۰ قدمی شما قرار دارد، نگاه کنید. ۲۰ قدم حدود ۶ تا ۷ متر می‌شود.
۵. دیابت را کنترل کنید
یکی از عارضه‌های مهم دیابت «رتینوپاتی دیابتی» است.
بالا بودن قند خون می‌تواند به‌تدریج به رگ‌های خونی موجود در شبکیه‌ی چشم آسیب برساند و باعث شود متورم، مسدود یا همراه با ترشح شوند. این مسأله می‌تواند باعث رشد اسکار و رگ‌های خونی جدید و غیرعادی در شبکیه شود.
اگر دیابت رتینوپاتی درمان نشود، می‌تواند منجر به مختل شدن بینایی و در نهایت کوری شود.
افرادی که بر روی قند خون خود کنترل ندارند، بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند.
تغییرات ناگهانی در قند خون همچنین می‌تواند باعث تاری دید شود که زمانی برطرف می‌شود که سطح قند خون ثابت‌تر شود. کنترل قند خون و معاینه‌ی سالانه‌ی چشم می‌تواند در کاهش احتمال ابتلا به رتینوپاتی دیابتی مؤثر باشد.
۶. بیماری‌های مزمن را مدیریت کنید
به غیر از دیابت، بیماری‌های دیگری هم وجود دارند که می‌توانند منجر به بیماری‌های چشم شوند.
احتمال اینکه افراد ۶۵ سال به بالا که اختلال بینایی دارند، مبتلا به بیماری‌ها و عارضه‌های مزمن باشند بیشتر است. از جمله می‌توانیم به عارضه‌های زیر اشاره کنیم؛
- فشار خون بالا
- بیماری قلبی
- کلسترول بالای خون
- سرطان
- بیماری کلیوی
- سکته
- آرتریت
- هپاتیت
- آسم
- افسردگی
- اختلال شنوایی
- بیماری MS هم می‌تواند منجر به اختلال بینایی و تغییراتی در ساختار شبکیه‌ی چشم شود. درمان به موقع بیماری‌های مزمن می‌تواند احتمال ابتلا به عارضه‌های مختلف، مثل مشکلات چشم را کاهش دهد.
۷. ویتامین کافی دریافت کنید
تحقیقات نشان می‌دهند که ویتامین‌های A، C و E برای سلامت چشم گزینه‌های خوبی هستند. این ویتامین‌ها خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی دارند که ممکن است خطر ابتلا به عارضه‌ی تباهی لکه‌ی زرد را کاهش دهند.
بهترین روش برای اینکه مطمئن شوید به اندازه‌ی کافی این ویتامین‌ها را دریافت می‌کنید این است که یک رژیم غذایی متنوع و متعادل داشته باشد که سرشار از میوه و سبزیجات است. منابع خوب ویتامین‌های A، C و E شامل اقلام زیر می‌شود؛
- کلم بروکلی
- پرتقال
- پاپایا
- اسفناج
- هویج
- فلفل قرمز
- کدوحلوایی
- بادام
- کره‌ی بادام‌زمینی
- تخم آفتاب‌گردان
مطالعات همچنین عنوان می‌کنند که اسیدهای چرب امگا ۳ نقش مهمی در سلامت چشم و کاهش خطر بیماری‌های چشمی مربوط به سن دارند. از جمله مواد غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ می‌توانیم به ماهی، مغزها، دانه‌ها و لوبیا اشاره کنیم. شما می‌توانید از مکمل امگا ۳ هم استفاده کنید.
۸. از اهمیت کاروتنوئیدها در تقویت بینایی غافل نشوید
کاروتنوئیدها در شبکیه‌ی چشم وجود دارند و ممکن است به کاهش آسیب اکسیداتیو کمک کنند. بر اساس یک بررسی در سال ۲۰۱۳، لوتئین و زیگزانتین که دو نوع کاروتنوئید شناخته شده هستند، برای سلامت چشم اهمیت دارند. سبزیجات دارای برگ سبز سرشار از لوتئین و زیگزانتین هستند. می‌توانید مکمل این دو نوع کاروتنوئید را هم مصرف کنید.
۹. سیگار را ترک کنید
استعمال دخانیات احتمال ابتلا به عارضه‌ی تباهی لکه‌ی زرد مرتبط با سن، آب‌مروارید و یوئیت (التهاب بافت یووه) را افزایش می‌دهد. همچنین می‌تواند خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی را بالا ببرد. تنباکو چشم‌ها را تحریک می‌کند و باعث می‌شود خشکی چشم بدتر شود. ترک سیگار می‌تواند به کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های چشم کمک کند.
۱۰. بهداشت را رعایت کنید
قبل از اینکه چشم‌هایتان را لمس کنید یا لنز بگذارید، حتما دست‌هایتان را با آب و صابون بشویید. قبل از قرار دادن لنز در چشم، توصیه‌های پزشک یا تولیدکننده را با دقت دنبال کنید.
استفاده از لوازم آرایش چشم مانند ریمل و خط چشم که تاریخ انقضایشان گذشته است، می‌تواند باعث عفونت چشم شود.
۱۱. سابقه‌ی خانوادگی خود را بدانید
بعضی از بیماری‌های مربوط به چشم ارثی هستند. بهتر است بیماری‌های مربوط به چشم اعضای خانواده‌ی خود را بررسی کنید. این کار باعث می‌شود بتوانید اقدامات پیشگیرانه را به موقع انجام دهید. همچنین هنگام مراجعه به پزشک، باید او را از سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به بیماری‌های چشم مطلع کنید. بیماری‌های چشمی ارثی به قرار زیر هستند؛
- تباهی لکه‌ی زرد مرتبط با سن
- آب‌مروارید
- آب‌سیاه (گلوکوما)
- نزدیک‌بینی (میوپیا)
بهترین مواد غذایی برای تقویت بینایی
بسیاری از افراد باور دارند که ضعیف شدن بینایی یک عارضه‌ی اجتناب‌پذیر است که در اثر افزایش سن یا خستگی چشم‌ها رخ می‌دهد. اما واقعیت این است که سبک زندگی سالم می‌تواند به طرز چشم‌گیری روی کاهش مشکلات و بیماری‌های چشم تأثیر بگذارد.
در ادامه به ۱۰ ماده‌ی غذایی اشاره می‌کنیم که سرشار از مواد مغذی هستند و به تقویت بینایی کمک می‌کنند.
۱. ماهی
بسیاری از انواع ماهی‌ها حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. ماهی‌های چرب ماهی‌هایی هستند که در روده و بافت‌های بدن خود روغن دارند؛ بنابراین خوردن آنها به دریافت مقدار بیشتری روغن ماهی سرشار از امگا ۳ کمک می‌کند. از جمله ماهی‌هایی که حاوی بیشترین سطح امگا ۳ هستند، می‌توانیم ماهی‌های زیر را نام ببریم؛
- ماهی تن
- ماهی سالمون
- ماکارل
- ساردین
- شاه ماهی
روغن ماهی می‌تواند به جلوگیری از خشک شدن چشم‌ها کمک کند. چشم‌ها می‌توانند در اثر نگاه کردن طولانی مدت به صفحه‌ی موبایل یا کامپیوتر خشک شوند.
۲. مغزها و حبوبات
مغزها سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. همچنین مقدار زیادی ویتامین E دارند، که می‌تواند از چشم‌ها در برابر بیماری‌های چشم مرتبط با سن محافظت کند. از جمله مغزها و حبوباتی که برای تقویت بینایی مفید هستند در ادامه آورده شده‌اند؛
- لوبیا
- گردو
- آجیل برزیلی
- بادام‌زمینی
- عدس
۳. دانه‌ها
دانه‌ها مانند مغزها و حبوبات مقدار زیادی اسیدهای چرب امگا ۳ دارند و سرشار از ویتامین E هستند.
دانه‌هایی که مقدار زیادی امگا ۳ دارند، شامل دانه‌ی چیا، تخم کتان و شاهدانه می‌شوند.
۴. مرکبات
مرکبات سرشار از ویتامین C هستند. ویتامین C یک نوع آنتی‌اکسیدان است که با بیماری‌های چشم مرتبط با سن مبارزه می‌کند. از جمله مرکباتی که سرشار از ویتامین C هستند، می‌توانیم به لیمو، پرتقال و گریپ‌فروت اشاره کنیم.
۵. سبزیجات دارای برگ سبز
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، سبزیجات دارای برگ سبز حاوی لوتئین و زیگزانتین هستند و منبع خوبی از ویتامین C به شمار می‌روند. سبزیجاتی که برای تقویت بینایی مفید هستند، شامل اسفناج، کلم‌پیچ و کلم‌برگ سبز می‌شوند.
۶. هویج
هویج سرشار از ویتامین A و بتاکاروتن است. بتاکاروتن همان ترکیبی است که به هویج رنگ نارنجی می‌دهد. ویتامین A نقش مهمی در بینایی دارد و به شبکیه‌ی چشم کمک می‌کند نور را جذب کند. تحقیقات درباره‌ی تقش بتاکاروتن در بینایی متناقض هستند؛ با این حال بدن به این ماده‌ی مغذی برای درست کردن ویتامین A نیاز دارد.
۷. سیب‌زمینی شیرین
سیب‌زمینی شیرین هم یکی دیگر از مواد غذایی مفید در تقویت بینایی است
این ماده‌ی غذایی سرشار از بتاکاروتن بوده و منبع خوبی از ویتامین E به شمار می‌رود.
۸. گوشت گاو
گوشت گاو سرشار از روی است که با سلامت بلند مدت چشم ارتباط دارد.
روی از دست دادن بینایی مرتبط با سن و ابتلا به بیماری تباهی لکه‌ی زرد را به تأخیر میندازد.
چشم حاوی مقداری روی، به ویژه در شبکیه است.
گوشت‌هایی مانند سینه‌ی مرغ هم حاوی روی هستند، اما میزان روی موجود در آنها نسبت به گوشت گاو کمتر است.
۹. تخم‌مرغ
تخم‌مرغ منبع عالی لوتئین و زیگزانتین به حساب می‌آید، که می‌توانند احتمال از دست دادن بینایی مرتبط با سن را کاهش دهند.
خم‌مرغ همچنین منبع خوبی از ویتامین C، E و روی به شمار می‌رود.
۱۰. آب
نوشین مقدار کافی آب برای تقویت بینایی و حفظ سلامت چشم حیاتی است.
مصرف آب به اندازه‌ی کافی از کم‌آب شدن بدن جلوگیری می‌کند، که این موضوع ممکن است علائم خشکی چشم‌ها را کاهش دهد.
میزان مصرف توصیه شده‌ی مواد مغذی مفید برای چشم‌ها
برای کاهش سرعت پیشرفت بیماری‌های چشم، هر روز باید یک سری مواد مغذی را مصرف کنید.
در ادامه به میزان مصرف توصیه شده‌ی این مواد مغذی در روز می‌پردازیم؛
- ویتامین C: ۵۰۰ میلی‌گرم
- ویتامین E: ۴۰۰ واحد بین‌المللی
- لوتئین: ۱۰ میلی‌گرم
- زیگزانتین: ۲ میلی‌گرم
- اکسید رووی: ۸۰ میلی‌گرم
- اکسید مس: ۲ میلی‌گرم
علائم هشدار دهنده‌ی بیماری‌های چشم
فردی که دچار مشکلاتی در بینایی می‌شود، ممکن است علائم احتمالی زیر را تجربه کند. در صورتی که این علائم را تجربه کردید، فورا به متخصص چشم مراجعه کنید.
- تغییرات مداوم در شفافیت بینایی
- دیدن تصاویر کج
- کاهش بینایی پیرامونی